Кафе "Бульбяная" - Белорусы форума, соединяйтесь :-)

[svetti]

POLKAN, привет!
А культурного шока и не было. Первые два дня как-то "коробило" от неулыбчивости людей (даже грубости... однажды я выбирала пару газет и журналов в союзпечати, протягиваю купюру в 20 000 бел.рублей, а мадам мне говорит, что у нее нет сдачи.. Я тупо спрашиваю:"Что теперь поделать?" Мадам мне:"Ня знаю, идите ищите у другом месте!" Я:"Что, деньги поменять в другом месте?" Она:"Вы не понимаете меня совсем? НЕТ СДАЧИ!" Я:"Так ведь это же ваши проблемы, а я просто хочу купить пару газет!" Она:"Что вы от меня хотите, вы мне можате сказать?" Я:" ОК, жэ ву зампри".
Постоянно присутствовало ощущение, что ничего не изменилось в городе: те же магазины, те же бабки, продающие сигареты, те же бани и рестораны. Как-будто я включилась, как видеомагнитофон, после паузы продолжительностью в один год. Мне было приятно увидеть все и всех, каким они были до моего отъезда. Душу отвела драниками, квашеной капустой, мамиными любимыми блюдами... Попробовала горилку с перцем. С собой привезла зефир в шоколаде, овсяное печение, конфеты "столичные", сало и горилку. Спасаюсь от ностальгии

[Elephant]

Да, что-то ссылочка на указ не работает. Вот нашел в "оригинальном исполнении"
http://president.gov.by/pdf/uk259.zip
В предыдущем сообщений тоже заменил неработающий линк...

[Elephant]

Это был наш первый общесемейный выезд в отпуск, посему, конечно же, он был посвящен в основном встречам с теми, с кем приходилось длительное время общаться только виртуально.
Все грандиозные поездки "по местам былой славы" планируем, даст Бог, на предстоящее лето. В прошлом году наши друзья были в в Несвиже, Новогрудке, заезжали в Мирский замок. Показали свои снимки - нам завидно стало , мы тоже хотим посмотреть своими глазами всю эту красоту.
Еще давно мечтаем сводить детей в минский цирк. А то у них цирк до сих пор ассоциируется только с заезжими шапито, которые иногда появляются у нас в городе. Уровень их - так себе, ни в какое сравнение с белорусским цирком не идет. Пусть детки потом рассказывают в школе о том, какой должен быть настоящий цирк.
Детки навестили на Новогодние утренники садик, который для них был "родным" - деткам они понравились больше, чем местные. У беларуского Деда Мороза "не было резиночек на ушах" и реальные валенки, поэтому он был признан самым настоящим, а все французские забракованы.
Шока никакого нет - действительно, все осталось по прежнему. Люди у нас ХОРОШИЕ. Просто на "хорошесть" их "раскручивать" иногда надо - первыми здороваться с ними, о приятных вещах с ними поговорить. Тогда следующий раз все продавщицы будут узнавать издалека и первыми улыбаться (и совсем не притворно, а по настоящему! . С таксистами маршруток "по жизни" поболтать можно, а при выходе "спасибо" сказать - в следующий раз подберут между остановками в нарушение всех инструкций - испытано Так что прав был Соломон: Кто хочет иметь друзей, тот и
сам должен быть дружелюбным... (Прит.18:25)
Пообщался с бывшими соработниками - непонятной тоски и уныния у них прибавилось: то ли от результатов рефярэндума, то ли от укореняющегося идеологического маразма - когда по телику какие-то сказочные притчи бомбят, ничего общего с реалом не имеющие. Вообще, общение на общественно политические темы до щемящей боли в груди напомнили кухонные посиделки советских времен... В то же время, очень удивило то, что мы, приехав с другой страны, знали о всех событиях и новостях Беларуси больше, чем все наши собеседники, даже те, кто имеет доступ и Инету. Что это, обостренная жажда новостей с Родины у нас или полное отсутствие интереса к событиям в стране у живущих в ней? Не знаю. Наверное и то и другое...
Порадовали друзья с евангельской общины - наперекор всем запретам на аренду помещений, под угрозой ликвидации, исключительно путем каких-то личных знакомств умудрились сделать рождественский спектакль для деток. Вот они - наши герои! Восхищаюсь! Большой зал, в котором можно было сварганить настоящие декорации местные власти арендовать запретили, хоть он и пустовал все праздники. Пришлось паковать деток, как селедку в бочки, в маленькую комнату школьника, в которой работает чья-то родственница и в которой развернулись образы событий 2000-летней давности. (Интересно родственнице ввалили потом за это или нет?).
На полгода вперед напился молока, которые не стоит в пакетах несколько месяцев в шкафу, а скисает всего за пару дней даже в холодильнике или, если задержишься, уже по дороге из магазина! Это ж супербионатюр! И главное утреннее блюдо - ТВОРОГ (это который кирпичиком, в промасленной бумаге, или поставский, "колбаской" )

[per]

Люди у нас ХОРОШИЕ. Просто на "хорошесть" их "раскручивать" иногда надо - первыми здороваться с ними, о приятных вещах с ними поговорить. Тогда следующий раз все продавщицы будут узнавать издалека и первыми улыбаться (и совсем не притворно, а по настоящему! . С таксистами маршруток "по жизни" поболтать можно, а при выходе "спасибо" сказать - в следующий раз подберут между остановками в нарушение всех инструкций - испытано Так что прав был Соломон: Кто хочет иметь друзей, тот и
сам должен быть дружелюбным... (Прит.18:25)

Очень понравилось. Чуть ли не единственный случай положительных эмоций на форуме.

"Хороший видит хорошее, красивый видит красивое..."

[svetti]

per, положительные эмоции пока гнездятся под постепенно развеивающейся тоской по вот недавно вкушаемому творожку, творожным сыркам с изюмом, кваааашеной капусте.

[Elephant]

Творог - это конечно истинная еда, но его мы научились эмулировать путем транформации местного fromage blank. Не о том начинает страдать душа моя и тело...
Как я мог забыть написать об одном из беcпреде-е-е-ельно приятных моментов - БАНЯ!
НАСТОЯЩАЯ, ДЕРЕВЕНСКАЯ, >100°C, с березовым веничком - Сила! Я прям заново на свет появился после трех припарок. Продолжительность последней была почти полдня. Если бы не стала остывать - вынесли бы меня оттуда через сутки
Это действительно то, от отсутствия чего я тута очень страдаю Кому пытаюсь обьяснить что это такое - в лучшем случае вспоминают сауну. Кто "прогрессивней" - могут что-то о турецкой бане сказать. Но наша, с березовым "самоистязательством" ->
Уже двое местных русскоязычных знакомых грозятся начать строительство своих банек - к обоим записался как бесплатная рабочая сила. Но у одного работы много, а другой еще дом достраивает Так что, похоже, долго еще буду душу отводить только на Родине.

Друзья беларуские, тоже большие ценители, сказали, что в следующий раз свозят нас на какую-то окраину Витебской губернии, где у них появился знакомый дедушка, решивший промышлять экотуризмом: на берегу живописного озера восстановил в первозданном виде баньку в землянке по черному, можно сразу после припарки в озерцо - лепота! Есть гостевая комната. Принимает желающих попарится и после попотчаваться национальными блюдами. По европейским меркам - более чем за умеренную плату. Как испробую на себе - кину адрес для любителей (надеюсь, не сочтут за рекламу).

[svetti]

меня удивляет то, что при всем желании и стремлении, нехватке и тоске русских по Бане, какой-нить коммерсант не вложил еще деньги в такое выигрышное дело!
Конечно, разные сауны, бассейны с морской водой, целые комплексы нам более-менее доступны -- рядом ведь Швейцария и Германия. Но может это быть сравнимо с русской баней? Нет. А что нам стоит баню построить?! Хотя бы маааленькую такую баааню...

[per]

"Хороший видит хорошее, красивый видит красивое..."
Ничего добавить не могу.

[per]

Опыт строительства бани за границей имею.
Местные ничего в ней не поняли, да мы их и не приглашали.

[Elephant]

Согласен, ничего не понимают...
Было дело как-то приезжали в Беларусь. Апасля всех встреч официальных повезли их на природу. Спортивная база: красивая природа, озеро, баня. Все понравилось - еще долго вспоминали, но в баню так никто и не рискнул зайти. Гости просидели все время в предбаннике с камином, напротив самовара, в озере искупались, но в парилку - ни ногой. Для них это дикость какая-то...

Коллега один в Германию часто ездит, говорит, что нашел там сауну, в которой есть влажная парилка. Говорит, что очень близко по ощущениям к нашей бане. Только веников нет... И еще один безобразный недостаток - там, как бы это сказать..., равенство полов
Если пришел действительно отдохнуть попариться - то отвлекает, навеное (не знаю, не был ни разу )

[POLKAN]

Обзавидовалась совершенно: кислой капусте, соленым огурцам, зефиру в шоколаде , бане и аватору Светти.
Я как-то тут записалась в парилку: сеанс 15 минут, два раза в неделю(я по 30 минут брала), сидишь один, поговорить не с кем, только начинаешь париться, а уже и конец.
Нет, не понимают тут ничего ни в парилках, ни в том, что к этому делу всегда приятное обшество нужно и разговоры на всякие интересные темы.

[svetti]

Ну, друзья мои, некоторые русские товарищи (даже очень многие) тоже не понимают русской бани. Это понимание вытекает из семейного воспитания, традиций или просто родилось в дружбе . Конечно, если строить здесь, то с направлением на узкий конкретный круг людей, потенциальных клиентов.
Я тут тоже пробовала бани.... больше ни ногой. В Германии банностроительный народ достаточно просвещен, но со своими "фишками", как:

Только веников нет... И еще один безобразный недостаток - там, как бы это сказать..., равенство полов

То ли дело в нашей бане. Ничего не отвлекает, сидишь себе, очищаешь свои энергетические центры , а в комнате отдыха можно вообще просветиться по полной программе: кулинария, самолечение, заваривание чаев и целебные косметические маски, каким будет лето... --- мне этого очень не хватает здесь. Здесь даже другие разговоры в бане: неправильные. Да, бани очень тут не хватает....
Света.

[POLKAN]

Здесь даже другие разговоры в бане: неправильные.

Вам, Светти, страшно повезло, вы баню нашли с разговорами, пусть хоть и неправильными. А я в одиночестве парилась, а когда вначале недоуменно спросила: "я что там, одна буду?" на меня очень странно посмотрели.

[svetti]

POLKAN, так это Вы посещали одиночную , а я во французскую общую баню ходила. Возрастной контингент около 50-ти лет и этакие старушечки-одуванчики. Плюс -- беседы велись на альзасском диалекте. Представляете, какая гремучая смесь....

[Pola]

svetti, а где ты в Милузе баню нашла. Я у мужа спрашивала, он сказал нету. Может я не так обьяснила, а может это ты в турецкой бане была?

[svetti]

Pola, привет. Вот в этой я была:
Piscine Pierre et Marie Curie / Bains romains
7, Rue Pierre et Marie Curie
68200 MULHOUSE
Tél. : 03 89 32 69 00

Sauna sec, Hammam, Trois bassins à températures différentes, Douches, Zones de repos.
Les bains romains stimulent l'activité cutanée :

Ils désincrustent la peau en profondeur,
Font évacuer l'acide lactique,
Détruisent les bactéries,
Eliminent les toxines.

Есть еще при некоторых бассейнах такие же Bains romains. После позитивного опыта дам знать . Частные сауны тоже есть в Милузе, но... там цееены....

А у тебя как с банным вопросом?
Света.

[Pola]

Свет, спасибо за адресок. Я как в баню намылюсь, я тебя в привате про интимные подробности поспрашиваю. ОК? А то мало ли что...

[darija]

Свет, спасибо за адресок. Я как в баню намылюсь, я тебя в привате про интимные подробности поспрашиваю. ОК? А то мало ли что...:редфаце:

Так раздразнили разговорами о баньке! В Минске у нас банька и сухой парилкой, и с веничками, и бассейн с минеральной водичкой, и водопад, и всякие водные массажи.... Два часа полнога кайфа за три евро. Вот какая у нас хорошая жизнь в Минске. Можно и чисто однополые сеансы посещать, а можно и совместные, кому что нравится.
СоскУУУУУчилась по баньке!
Сегодня обедали со знакомым французом, который три года назад побывал в Беларуси. Он никак не может забыть нашу квашенную капусту.
Девушку, к которой ездил и к которой питал, так сказать чувства, не вспоминает почти, а вот капусту.... Нет, говорит, во Франции НЕТ капусты, одна, типа, пародия, а вот в Беларуси....Чувствую, что из отпуска придется ему везди капусту !

[svetti]

[POLKAN]

Сегодня обедали со знакомым французом, который три года назад побывал в Беларуси. Он никак не может забыть нашу квашенную капусту.
Девушку, к которой ездил и к которой питал, так сказать чувства, не вспоминает почти, а вот капусту.... Нет, говорит, во Франции НЕТ капусты, одна, типа, пародия, а вот в Беларуси....Чувствую, что из отпуска придется ему везди капусту !

Ой, как понимаю этого француза и полностью с ним согласна! Наша капуста - лучшая в мире! А вот настояшая "русская капуста " (наш сорт - сочный и не так тяжел для желудка) растет только в Оверне (или где-то рядом), там какой-то граф давно ее из России привез, и ,если я правильно поняла, то сушествует нечто вроде ограничений к ее распространению (не поняла, почему).

[svetti]

POLKAN, этот сорт "русской капусты" так и называется? Интересно. А вообще, капуста здесь не квасится, потому что она круглый год здесь "молодая" продается. А квасят ведь ее у нас только осенью, правильно? Да еще плюс соль тут морская, а не каменная. Я пробовала раньше -- ничегошеньки не получалось.

[svetti]

Минск, где-то около 8 марта. Может кто-нибудь еще не видел нового скверика?

[per]

Минск, где-то около 8 марта. Может кто-нибудь еще не видел нового скверика?

Так где скверик-то? У меня нет скверика.

[svetti]

Да он же (скверик), который спускается к Динамо, между ГУМом и Макдо, пересекает проспект:

Пер, насмешил!

[per]

svetti,

Там же раньше фотографии не было.
А здесь не скверик, а сам проспект Скарыны.

[per]

Как мужчина обязан уступить. Но истина?

[POLKAN]

А у меня не получается на фото посмотреть,жаль.

Капуста здесь не солится потому, что сорт такой "деревянный", сока не дает вообше такая капуста. А ведь она квасится должна в собственном соку.

А теперь от капусты - к прекрасному и интересному! Жду, какую информацию Пер подкинет для размышления.
А что такое AMPaul?

[per]

А у меня не получается на фото посмотреть,жаль.

На первом сообщении и уменя аналогично.

Капуста здесь не солится потому, что сорт такой "деревянный", сока не дает вообше такая капуста. А ведь она квасится должна в собственном соку.

А может вы ее квасить не умеете? Мамы квасили, а не вы?
Надо дать много соли, добавить морковь, пряности, ягоды, яблоки кислые, поставить в нехолодное место, мять периодически и ждать. Как сок станет нормальный, так капуста и готова.
А от соли даше деревяшка сок пустит. Поэтому не понимаю, как это сок не пускает? Поговорите со старыми эмигрантами. Я раньше с ними общался, они много подскажут. Хотя я ел их огурцы соленые, так никакие они не по русским рецептам сделаны. Как какие-нибудь болгарские, в детстве ели все.

А что такое AMPaul?

Я и сам не знаю. Честно говорю. Так получилось. Даже загадочно, ибо и мне непонятно. Что-то навеяло.

[per]

POLKAN,

у меня фото опять не открывается.

[per]

Может быть, будет интересно.

субота, 9 красавіка 2005, 16:56
Значэньне пантыфікату Яна Паўла ІІ для Беларусі

Сяргей Абламейка, Прага

Новая перадача цыклю "Сымбаль веры"


У гэтыя дні ўвага ўсясьветных сродкаў масавай інфармацыі прыцягнутая да асобы Папы Рымскага Яна Паўла ІІ, які памёр у суботу, 2 красавіка, і ў пятніцу, 8-га красавіка, быў пахаваны ў крыпце Сабору Сьвятога Пятра ў Рыме. Шмат пішуць і гавораць таксама і аб будучыні Каталіцкай царквы.

Адзначаецца, што Ян Павал ІІ спрычыніўся да развалу камуністычнай сыстэмы, да адраджэньня цэркваў ва Ўсходняй Эўропе, да паляпшэньня адносінаў з пратэстантамі, праваслаўнымі і юдэямі. Ян Павал ІІ стаўся першым папам, які стаў шмат езьдзіць па сьвеце – ён зьдзейсьніў больш за 120 замежных паездак, і гэта моцна ўзьняло папулярнасьць Каталіцкай царквы.

За час пантыфікату Яна Паўла ІІ было апублікавана і шмат крытыкі. Напрыклад, нямецкі тэоляг-дысыдэнт Ганс Кунг у швайцарскай газэце "Sonntagszeitung" сьцьвярджаў, што за час пантыфікату Яна Паўла ІІ мільёны вернікаў сышлі з Каталіцкай царквы. Прыгадвалі крытыкі і нязьменна цьвёрдую пазыцыю Яна Паўла ІІ у захаваньні цэлібату сьвятароў, непрызнаньні гомасэксуальных шлюбаў і змаганьні з абортамі.

Што да ўкладу папы ў паразу камунізму, дык варта згадаць і яго непрыняцьце чыстага капіталізму. Ян Павал ІІ заявіў, што “свабодны рынак ня можа сам па сабе забясьпечыць усеагульны дабрабыт, бо існуе шмат чалавечых патрэбаў, якім няма месца ў рынку”.

Мы, аднак, сёньня засяродзім сваю ўвагу на значэньні пантыфікату Яна Паўла ІІ для Беларусі. Менавіта гэты папа прызначыў першага ў другой палове ХХ стагодзьдзя каталіцкага біскупа ў Беларусі – Тадэвуша Кандрусевіча, а пасьля ў 1993 годзе павялічыў колькасьць дыяцэзіяў, прызначыў новых біскупаў і першага ў гісторыі беларускага кардынала – Казімера Сьвёнтка.

Калі гаварыць пра значэньне пантыфікату Яна Паўла ІІ для Беларусі, нельга абысьці і тэмы адносінаў каталіцкай царквы з праваслаўнай. Менавіта з-за напружаных адносінаў Ватыкану з Рускай Праваслаўнай царквой Ян Павал ІІ так і ня змог прыехаць у Беларусь. Як вядома, з суседзяў Беларусі ён наведаў Польшчу, Літву і Ўкраіну, і ня быў толькі ў самой Беларусі і ў Расеі.

Афіцыйная прычына напружанасьці з боку РПЦ – унія на Ўкраіне і заснаваньне каталіцкіх структураў у Расеі. Пры гэтым, пратэстуючы супраць заснаваньня каталіцкіх эпархіяў у Расеі, РПЦ замоўчвае факт, што ў каталіцкіх краінах Эўропы свабодна дзейнічаюць эпархіі Рускай Праваслаўнай Царквы. У часы Расейскай імпэрыі і Савецкага Саюзу з краінаў Прыбалтыкі, з Польшчы, Беларусі і Ўкраіны ў Сыбір на выгнаньне былі вывезеныя сотні тысяч католікаў лацінскага і ўсходняга абрадаў, і вось цяпер Руская Праваслаўная царква пратэстуе супраць стварэньня для іх і іх нашчадкаў нармальных царкоўных структураў, спрабуе перашкодзіць прызначэньню для іх эпіскапаў.

У гэтыя дні беларускія католікі асабліва шкадуюць, што візыт папы ў Беларусь так і не адбыўся. Беларусь – незалежная краіна, у Беларусі няма праблемаў у адносінах праваслаўных з католікамі, але Масква так і не дала згоды на візыт Яна Паўла ІІ ў Беларусь. Вось як супрацоўнік каталіцкага выдавецтва “Про Хрысто” Мікола Гракаў адказвае на пытаньне, ці не адчуваюць сябе беларускія католікі ў пэўнай ступені закладнікамі палітыкі Маскоўскага патрыярхату, калі гаворка ідзе пра візыт папы ў Беларусь:

(Гракаў: ) "Безумоўна, гэта ёсьць, гэта адчувалася ўчора падчас ранішніх нядзельных набажэнстваў, калі вернікі сабраліся ўпершыню, ужо ведаючы пра сьмерць папы. Безумоўна, папа сам у 1995 годзе сказаў: "Да сустрэчы ў Беларусі..." Ён сам спадзяваўся, вельмі хацеў прыехаць. У прынцыпе, сама Беларуская Праваслаўная царква, калі пачалася адліга і адраджэньне рэлігійнага жыцьця, калі толькі першыя пробліскі свабоды зазьзялі ў нашай краіне, тады адбыўся візыт у Беларусь польскага кардынала Юзафа Глемпа. Тады ў нас, фактычна, сваёй герархіі не было. Зьявіўся толькі першы Апостальскі адміністратар для католікаў у Беларусі Тадэвуш Кандрусэвіч. Тады было поўнае адчуваньне, што візыт папы ў Беларусь магчымы. А тое, што пасьля ў выніку не зусім зразумелых міжканфэсійных адносінаў (тут невядома, якія інтарэсы ўваходзілі ў гульню), гэты візыт не адбыўся, дык гэта вельмі крыўдна. Папа быў амаль ва ўсіх суседніх зь Беларусьсю краінах, а ў Беларусі – не, гэта ня проста крыўдна, але гэта наш боль. Гэта вялікі чалавек, вялікая асоба, і ён так і ня змог прыехаць на нашую зямлю, нягледзячы на тое, што і ён хацеў, і вернікі тут яго заўсёды чакалі і вельмі горача маліліся аб магчымасьці гэтага візыту".

Да думкі Міколы Гракава далучылася сёньня і рэдактарка каталіцкіх часопісаў “Ave Maria” і “Наша Вера”, пісьменьніца Хрыстына Лялько. Яна асабіста сустракалася з папам і гаварыла зь ім пра візыт у Беларусь.

(Лялько: ) "Я ў першую сваю сустрэчу з папам таксама гаварыла зь ім пра візыт у Беларусь. Я сама яго – прыватна – запрасіла тады ў Беларусь. Ён усьміхнуўся і сказаў: "Вядома, я вельмі хацеў бы ступіць на вашу зямлю, пабачыць Беларусь, якую я вельмі люблю". Пасьля запрашэньне прыехаць у Беларусь неаднойчы паўтараў кардынал Казімер Сьвёнтак. Але ж вы ведаеце, што гэтага запрашэньня было мала, каб Ян Павал ІІ да нас прыехаў. Я думаю, што тыя сілы, якія не хацелі, каб ён ступіў на нашу зямлю, каб ён сустрэўся зь беларускімі католікамі, на жаль, здолелі перашкодзіць гэтаму".

Яшчэ ў 1995 годзе на Сусьветнай сустрэчы моладзі Ян Павал ІІ выказаў жаданьне і надзею пабываць у Беларусі. 22 жніўня 2002 году нават Аляксандар Лукашэнка заявіў пра магчымасьць візыту папы ў Беларусь і яго сустрэчу ў Менску з расейскім патрыярхам Алексіем, але візыт так і не адбыўся. Вось што сёньня сказаў афіцыйны прадстаўнік экзархату Рускай праваслаўнай царквы ў Беларусі архімандрыт Аляксей Шынкевіч у інтэрвію нашаму Радыё. Мы спыталіся ў яго, чаму, нягледзячы на адсутнасьць у краіне канфліктаў паміж праваслаўнымі і католікамі, Ян Павал ІІ так і не атрымаў ад мітрапаліта Філарэта запрашэньня прыехаць у Беларусь.

(Шынкевіч: ) "Супярэчнасьцяў няма толькі зьнешне. Мы жывем паміж сабой разумна, лагодна, мірна. Але вось тая палітыка, якая была распачатая папам, які спачыў – яна ня вельмі адпавядала тым адносінам, якія ўсталяваліся сёньня і раней, у гады бязбожжа, існавалі паміж Праваслаўнай царквой і Рыма-каталіцкім касьцёлам. Нам не падабаецца палітыка празелітызму. Гэта проста дзякуючы мудрай пазыцыі мітрапаліта Філарэта, які вельмі станоўча адносіцца да Рыма-каталіцкага касьцёлу, у нас усё мірна і, можна сказаць, спакойна".

Гэта была думка афіцыйнага прадстаўніка экзархату Рускай Праваслаўнай царквы ў Беларусі архімандрыта Аляксея Шынкевіча. Айцец Аляксей агучыў даволі рэзкую і крытычную ацэнку дзейнасьці папы Яна Паўла ІІ. Але ня ўсе праваслаўныя людзі ў Беларусі думаюць гэтак сама.

Мы зьвярнуліся да вядомага беларускага філёзафа, прафэсара Ўладзімера Конана як да прадстаўніка праваслаўнай інтэлігенцыі з просьбай выказаць сваю думку на гэты конт.

(Конен: ) "Я думаю, што канечне, што ён ня мог пабыць тут, бо не было "дабро" дадзена Рускай праваслаўнай царквой. Ня ўсёй царквой, бо канечне, царква гэта шырокае паняцьце, а яе іерархамі. А паколькі беларуская царква зьяўляецца часткай гэтай рускай царквы, хаця і аўтаномнай, але яна такіх рашэньняў не прымае самастойна. З другога боку, тут паўплываў такі факт, што РПЦ заўсёды была залежная ад сьвецкай дзяржавы.

Канечне, гэта вялікая страта – той факт, што ён тут не пабыў. Ён ня змог пабыць у Беларусі. Я думаю, што ён садзейнічаў бы духоўнаму адраджэньню беларускай нацыі, беларускага народа, дзякуючы таму, што хрысьціянства хоць і каталіцкае, але разам з тым унівэрсальнае. А для Беларусі гэта вельмі важна, паколькі тут ёсьць розныя хрысьціянскія канфэсіі. Канечне, садзейнічаў бы хрысьціянскаму адзінству ў Беларусі. А з другога боку, ён мог бы паўплываць таксама на нацыянальнае беларускае адраджэньне, ва ўсякім выпадку, паслужыць паскаральнікам яго".

Наш карэспандэнт Альгерд Невяроўскі пагутарыў зь іншым беларускім філёзафам, адным з заснавальнікаў Беларускага Праваслаўнай брацтва Трох віленскіх мучанікаў Алесем Анціпенкам.

(Анціпенка: ) "Я думаю, што гэта была выбітная асоба, у тым сэнсе што яна самым істотным чынам спрычынілася да зьменаў, перадусім у нашай частцы сьвету: я маю на ўвазе і падзеньне камунізму, і вызваленьне царквы і касьцёла з-пад камуністычнай улады. Па-другое, я лічу што гэта была фігура сусьветнага маштабу, якая зрабіла магчымым ужо зараз і ў будучыні дыялёг паміж сусьветнымі рэлігіямі. Я думаю, гэта быў чалавек, які ў ХХ стагодзьдзі найбольш пасьпяхова пераадольваў усе магчымыя стэрэатыпы, якія існавалі ў сьвеце".

(Карэспандэнт: ) "А ў адносінах да Беларусі, як бы Вы акрэсьлілі гэтую асобу?"

(Анціпенка: ) "Я думаю, што для Беларусі сыгнал папы таксама быў вельмі важны, я маю на ўвазе, што з гэтым сыгналам адчувалася прызнаньне Беларусі як сувэрэннай краіны, як нацыі, якая мае ўсе правы быць разам з астатнімі нацыямі ў цывілізаваным сьвеце".

(Карэспандэнт: ) "Тым ня менш, у Беларусь папа так і ня здолеў прыехаць, хаця пабываў амаль ува ўсіх суседніх краінах, акрамя Расеі. Як на Вашу. думку, у чым тут была прычына, ці ня ёсьць тут інсьпірацыя з боку Масквы, Маскоўскага патрыярхату ў гэтай справе?"

(Анціпенка: ) "Мне цяжка гаварыць пра інсьпірацыю Маскоўскага патрыярхату, адзінае, што я дакладна ведаю – што Маскоўскі патрыярхат дужа раўніва ставіўся да ўсялякіх спробаў прыезду папы на Беларусь, заяўляючы пра кананічнасьць тэрыторыі, якая належыць нібыта Расейскай праваслаўнай царкве. Гэта можа быць адной з прычынаў. Другая прычына, я думаю, гэта правінцыялізм нашай палітыкі і яе залежнасьць ад Крамля".

Мы папрасілі Апостальскага візытатара для грэка-католікаў у Беларусі, доктара тэалёгіі архімандрыта Сяргея Гаека сказаць слова пра значэньне пантыфікату Яна Паўла ІІ для Беларусі.

(а. Гаек: ) "Якраз у той вечар, калі кардынал Вайтыла быў выбраны на Папу Рымскага, я быў на пляцы Сьвятога Пятра ў Ватыкане, і калі пачуў, што папам стаў славянін, я ня меў сумневу, што яго пантыфікат прынясе шмат карысьці для цэркваў ва ўсім славянскім сьвеце – ва Ўсходняй Эўропе, і, натуральна, у Беларусі. Ужо пешыя словы, якія ён накіраваў для вернікаў "Non abbiate paura" ("Ня бойцеся") – былі вялікім заклікам для ўсяго эўрапейскага Ўсходу. Я не сумняваўся, што ён новым спосабам будзе шукаць месца царквы ў грамадзтве і місію царквы ва ўсім сьвеце, але асабліва ў той частцы сьвету, якая была пад камуністычным ярмом.

Вельмі хутка Сьвяты айцец пачаў у прывітаньнях да ўсяго сьвету на Пасху і на Раство Хрыстова казаць некалькі словаў і па-беларуску – у той час, калі Беларусь была ў складзе Савецкага Саюзу. Першы візыт папы ў Польшчу ў 1979 годзе меў значэньне і для Беларусі і для ўсяго Савецкага Саюзу. Асабліва, калі папа ў Гнезьне накіраваў свой заклік да ўсіх краінаў Усходняй Эўропы. Пасьля таксама ў Асьвенціме, у Аўшвіцы, Сьвяты айцец узгадаў ахвяры таталітарызму, фашызму, але таксама і ахвяры ўсіх таталітарызмаў, у тым ліку і сталінскага. Зразумела, што ўжо падчас наступных пілігрымак у Польшчу на гэтыя сустрэчы маглі прыяжджаць некаторыя пілігрымы зь Беларусі. І гэта заўжды была крыніца вялікай духовай сілы.

Сьвяты айцец Ян Павал ІІ прыняў два разы біскупа Часлава Сіповіча зь беларускімі сьвятарамі, якія ў той час жылі ў вольным сьвеце – у Заходняй Эўропе і ў Амэрыцы. Гэта давала магчымасьць паінфармаваць Сьвятога айца пра рэальную сытуацыю, у якой жыла царква ў Беларусі.

Пасьля прыйшлі бэатыфікацыя 13 мучанікаў Падляскіх, пасьля 13 беларускіх мучанікаў часоў ІІ Сусьветнай вайны ў рамках бэатыфікацыі ў Варшаве 108 мучанікаў, пасьля 11 сясьцёр-назарэцянак з Наваградку. Вось гэта такія канкрэтныя моманты, якія канкрэтна абуджалі надзею і сілу веры ў вернікаў Беларусі.

Вядома, калі глядзець на навучаньне Сьвятога айца – а навучаньне Сьвятога айца мае характар унівэрсальны, і энцыклікі – гэта лісты, якія папа накіроўвае да ўсіх вернікаў Каталіцкай царквы – але некаторыя з гэтых энцыклікаў у асаблівы спосаб адносіліся да Ўсходняй Эўропы, да Ўсходу. Я нагадаю толькі апостальскі ліст "Magnum baptismi donum" ("Вялікі дар хрышчэньня"), які быў накіраваны да ўсіх, хто ў 1988 годзе сьвяткаваў хрышчэньне Кіеўскай Русі, і гэта таксама адносілася да Беларусі. Пасьля была энцыкліка пра славянскіх апосталаў Кірыла і Мятода – "Slavorum apostoli". Пасьля было апостальскае настаўленьне "Orientale lumen" ("Сьвятло Ўсходу"), якое вельмі канкрэтна гаварыла пра ўсходнія цэрквы, у тым ліку і пра Грэка-Каталіцкую царкву, гэта значыць, таксама і пра Беларускую Грэка-Каталіцкую царкву. Далей была адна з апошніх энцыклік "Ut unum sint" ("Хай усе будуць адно"), дзе гаворыцца пра экумэнічнае ангажаваньне Каталіцкай царквы і пра неабходнасьць прымірэньня паміж хрысьціянамі, у тым ліку і паміж праваслаўнымі і католікамі. Гэта азначае, вядома, вялікі выклік, вялікае заданьне для ўсіх хрысьціянаў, у тым ліку і ў Беларусі”.

Гэтак Апостальскі візытатар для грэка-католікаў у Беларусі архімандрыт Сяргей Гаек ацэньвае значэньне пантыфікату Яна Паўла ІІ для Беларусі. Ён лічыць, што першыя візыты папы Яна Паўла ІІ у Польшчу і першыя бэатыфікацыі беларускіх мучанікаў абудзілі ў беларускіх верніках надзею і сілу веры.

З просьбай ацаніць значэньне пантыфікату Яна Паўла ІІ для Беларусі мы зьвярнуліся і да галоўнай рэдактаркі беларускіх каталіцкіх часопісаў “Ave Maria” і “Наша Вера” пісьменьніцы Хрыстыны Лялько.

(Лялько: ) "Пантыфікат Яна Паўла ІІ стаўся крыніцаю сілы і надзеі для грамадзтва найперш у краінах так званага сацыялістычнага лягеру. Ён стаўся заклікам для адновы сумленьня, а таксама як бы прадвесьцем тых зьменаў, якія сапраўды неўзабаве наступілі. Раней касьцёлы ва Ўсходняй Эўропе называлі касьцёламі маўчаньня. Зь першых дзён пантыфікату папа даў зразумець, што гэтыя касьцёлы маўчаньня могуць разьлічваць на яго падтрымку. І так яно сталася. Папа адразу зьмяніў аб'ект, да якога скіроўваў свае пасланьні. Гэта ўжо былі не камуністычныя ўлады, а вернікі і ўсе людзі добрай волі ў гэтых паднявольных краінах. І калі ўжо казаць пра значэньне гэтага пантыфікату для вяртаньня рэлігійнай свабоды, то трэба згадаць адну зь першых папскіх энцыклік "Redemptor hominis" ("Адкупіцель чалавека"), у якой папа падкрэсьлівае, што ігнараваньне рэлігійнай свабоды – гэта радыкальная несправядлівасьць адносна таго, што ёсьць асабліва глыбокім у чалавеку, што ёсьць сапраўды чалавечым. Галоўным ва ўсім навучаньні Яна Паўла ІІ заўсёды была ня толькі павага да правоў чалавека, але і да годнасьці асобы.

Ацэньваючы значэньне гэтага пантыфікату нельга не сказаць пра адносіны папы да Грэка-Каталіцкай царквы – найбольш перасьледаванай каталіцкай супольнасьці на тэрыторыі былога Саюза. У часе папярэдніх пантыфікатаў гэтая праблема замоўчвалася. Ян Павал ІІ адразу ўзьняў свой голас у абарону уніятаў. На пачатку 1980-х, калі жалезная заслона здавалася яшчэ непарушнай, Ян Павал ІІ заклікаў касьцёл пераступіць усе існуючыя межы і дыхаць двума лёгкімі – усходнім і заходнім. Гэта быў прарочы заклік, бо ён зьмяняў людзкую сьвядомасьць, ён вяртаў надзею ў сэрцы людзей. З пэрспэктывы часу добра бачна, які агромністы быў ўнёсак гэтага пантыфікату ў распад камунізму, у вяртаньне рэлігійнай свабоды ва Ўсходняй Эўропе.

Пантыфікат Яна Паўла ІІ мае асаблівае значэньне таксама для Каталіцкага касьцёлу ў Беларусі, для яго адраджэньня. Папа добра ведае пакутную гісторыю каталіцтва ў нашым краі, разумее ўсе мінулыя і сёньняшнія праблемы касьцёлу ў Беларусі, які называе ўмілаваным і блізкім ягонаму сэрцу. На пачатку 1990-х Сьвяты айцец рэарганізаваў дыяцэзійныя структуры ў Беларусі, прызначыў касьцёльную герархію. Ён неаднаразова падкрэсьліваў, што "я нашу глыбока ў сэрцы ўсё тое, што сталася вашым лёсам". І гэта для нас, беларусаў, асабліва дорага”.

І яшчэ дзьве думкі пра агульначалавечае значэньне пантыфікату Яна Паўла ІІ. Гаворыць прафэсар Уладзімер Конан:

(Конан: ) "Я думаю, што гэта цэлая эпоха ў духоўным жыцьці хрысьціянскай цывілізацыі. Што, безумоўна, гэты чалавек, ягоны пантыфікат быў на пераломным этапе, калі сапраўды адбываліся вялікія крызысы ў жыцьці хрысьціянскай цывілізацыі. І ён усё-ткі змог аб'яднаць ня толькі хрысьціянства, ён зьмяншаў гэтыя канфлікты між асобнымі канфэсіямі хрысьціянства, бо ён набыў вялікі аўтарытэт сярод іншых веравызнаньняў, у прыватнасьці, юдэйскага і ісламскага. Такім чынам, фактычна, яго кіраўніцтва касьцёлам як бы папярэдзіла палітычнае аб'яднаньне хрысьціянскай цывілізацыі. Духоўнае адзінства папярэдзіла палітычнае аб'яднаньне Эўропы, якое цяпер толькі адбываецца. У гэтым сэнсе яго пантыфікат мае усеагульнае значэньне, і асаблівае – у кантэксьце хрысьціянскай цывілізацыі".

Мы таксама пазванілі ў Нью-Ёрк да старшыні Кансэрватыўна-Хрысьціянскай партыі БНФ Зянона Пазьняка.

(Пазьняк: ) "Я лічу, што папа Ян Павал ІІ – гэта найвялікшы чалавек ХХ-га стагодзьдзя. І ня толькі ХХ-га. Гэта знакавая асоба хрысьціянскай эпохі. Гэта сапраўды быў другі Павал на Зямлі. У ім было нешта апостальскае і боскае. Ён яднаў вобраз зямлі і неба. Ягоная асоба, ягоны вобраз у белым адзначаны ў прароцтвах Фацімскай божай маці, прароцтвах, якія збыліся. Ягонае жыцьцё і навучаньне – гэта прыклад, сьветач і выхад для сучаснага чалавецтва, якое апускаецца ў бруд бязбожжа і распусты. Ягоная дзейнасьць адчыніла новую эпоху ў гісторыі: разваліўся камунізм. Пасьля сьмерці Яна Паўла ІІ, я думаю, пачнецца, новы паварот у гісторыі зямлі. Мяркую, што ўзмоцніцца наступ цемры. Але адначасна, як і 400 гадоў таму, зьявіцца асэнсаванае змаганьне са злом. Вечная памяць сьвятой душы Караля Вайтылы, папы Яна Паўла ІІ, чалавека ад Бога".

Вось такім чынам ацэньвае асобу Яна Паўла ІІ Зянон Пазьняк. Ён лічыць, што Караль Вайтыла стаў знакавай асобай хрысьціянскай эпохі, сапраўдным апосталам.

Дзейнасьць Яна Паўла ІІ сапраўды мела надзвычайнае значэньне для чалавецтва і Каталіцкай царквы. Ён браў удзел у ІІ Ватыканскім Саборы, які дазволіў служыць літургію на нацыянальных мовах. Стаўшы папам, Караль Вайтыла як бы завяршыў пачатую ІІ Ватыканскім Саборам справу. Ён ператварыў Каталіцкую царкву з фармальна ўнівэрсальнай у рэальна ўнівэрсальную, у рэальна паўсюдную. Ён надаў гэтай унівэрсальнасьці бачную, відочную форму. Ян Павал ІІ зьдзейсьніў, як вядома, каля 120 замежных паездак. Ён абвясьціў сьвятымі каля 2000 тысяч прадстаўнікоў розных народаў. Цяпер кожны каталіцкі народ мае сваіх сьвятых, кожны гаворыць з Богам на сваёй мове, і з кожным з гэтых народаў на яго мове гаварыў сам Ян Павал ІІ. У сваіх пасланьнях “гораду і сьвету” на Каляды і Вялікдзень папа выкарыстоўваў 65 моваў.

Менавіта Ян Павал ІІ першым стаў зьвяртацца два разы на год да беларускага народу па-беларуску. Ён шмат разоў прамаўляў па-беларуску на сустрэчах зь беларускімі вернікамі і біскупамі. Ад 2002 году беларуская мова зьяўляецца афіцыйнай мовай Каталіцкай царквы ў Беларусі, па-беларуску служацца набажэнствы і прамаўляюцца казаньні ў большасьці каталіцкіх парафіяў Беларусі і вядзецца навучаньне ў Вышэйшай каталіцкай сэмінарыі ў Пінску. Пачынаючы з 1991 году выйшла больш за 20 каталіцкіх малітоўнікаў на беларускай мове – для параўнаньня, у праваслаўных за гэты ж час выйшла толькі перавыданьне малітоўніка мітрапаліта Мікалая Мацукевіча. 16 кастрычніка 2003 году, калі адзначаўся 25-гадовы юбілей пантыфікату, Таварыства Беларускай мовы накіравала Яну Паўлу ІІ віншаваньне з падзякай за пашырэньне беларускай мовы ў Беларусі і сьвеце.

Калі ў 1978 годзе на папу абралі кракаўскага кардынала Караля Вайтылу, шмат хто ў Беларусі падумаў, што палянізацыя беларускіх католікаў толькі павялічыцца. На практыцы аказалася наадварот. Вось прамова кардынала Казімера Сьвёнтка, якую ён сказаў падчас сустрэчы з папам увосень 1998 году:

(Сьвёнтак: ) "Як жа мы радуемся, якім жа шчасьцем напоўнены нашы сэрцы, і як жа мы бясконца ўдзячны, што ўдастоіліся быць прынятымі Вашай Сьвятасьцю! Просім лічыць нашу пілігрымку відочным і выразным знакам адраджэньня касьцёла на Беларусі. А прыбылі мы ў Вечны Горад каб пакланіцца Вашай Сьвятасьці ў 20-ю гадавіну Вашага пантыфікату, каб падзякаваць за пастаянны айцоўскі клопат пра вернікаў на Беларусі, каб засьведчыць нашую нязломную вернасьць Богу, касьцёлу і апостальскай сталіцы, каб запэўніць у нашай пастаяннай малітвеннай памяці пра Вас, нашага ўлюбёнага Сьвятога Айца, каб ад імя ўсіх католікаў на Беларусі перадаць шчырае, сардэчнае запрашэньне Вашай Сьвятасьці наведаць партыкулярны касьцёл на Беларусі".

8 красавіка падчас разьвітальнай літургіі на пляцы Сьвятога Пятра ў Рыме раз за разам народ перапыняў набажэнства воклічамі і пачынаў скандаваць “адразу сьвяты”, “адразу сьвяты...” Многія вернікі ўжо лічаць папу сьвятым. Яго пахаваньне стала найвялікшым у сьвеце. Нікога ніколі не праводзілі ў апошні шлях больш за чатыры мільёны паломнікаў і 200 дзяржаўных дэлегацыяў. Сьвет ужо быў прывык да папы, а як ён памёр, дык людзі і народы як бы спахапіліся і сьпяшаюцца аддаць Яну Паўлу ІІ апошнюю даніну павагі....

А ў тую восень 1998 году, калі 800 беларускіх паломнікаў на чале з кардыналам Сьвёнткам прыехалі ў Рым для адзначэньня 20-годзьдзя папскага пантыфікату, Ян павал ІІ зьвярнуўся да іх са словамі, якія для беларусаў актуальныя і цяпер:

(Папа: ) "Няхай усе жыхары вашай зямлі чуюцца шчасьлівымі, супольна будуюць ваш сёньняшні дзень і вашу будучыню. Карыстаючыся нагодай, жадаю таксама павіншаваць тут, з гэтага месца, усіх грамадзянаў Беларусі. Я жадаю вашаму краю ўсяго добрага, а перадусім – пасьпяховага духоўнага і матэрыяльнага разьвіцьця".